1850 Saxofoon patent in Belgie

In 1850 vraagt Adolphe Sax een saxofoon patent aan in Belgie.

Daarbij lijken de verschillende uitvoeringen meer op de saxofoons zoals we die nu kennen.

Sax beschrijft in zijn patent de alt, tenor, bariton en bass saxofoon. 

De bas saxofoon is sterk van vorm veranderd. De body die in 1846 nog uit verschillende paralelle buizen bestond, heeft nu net als de bariton een rechte buis waarop ook alle toetsen zijn bevestigd.

verbeteringen in de bariton ten opzichte van 1846:

• de nek is aangepast waardoor het mondstuk rechter voor de speler staat
• de tweede octaafklep is hoger op de boog terecht gekomen 
• de bochten in de nek zijn minder scherp (reduceert turbulentie)
• De beker eindigt breder 
• de lage B klep verhuisd naar de zijkant van de beker en heeft een verbeterd mechaniek

kenmerken 

Kenmerken van de saxofoon van die tijd:

• een enkel riet op een houten mondstuk
• de laagste toon is de lage b
• geen front F
• geen zij-C
• geen zij F#
• draadvormige kleppenbeschermers
• kurken bumper op de kleppenbeschermer
• bes klep alleen bediend door toets voor de rechterhand
• geen zijklep voor Ab
• zijklep voor hoge E
• toongat gis niet in lijn met ander toongaten maar met aparte directe klep aan zijkant
• geen koppeling tussen G# en de rechterhand kleppen en lage B, Bb en C#
• geen koppeling tussen Bes en de rechterhand 
• geen enkele automatische octaafklep maar een dubbele octaafklep
• geen parelmoer in toetsen
• geen rollers in pinktoetsen
• twee bochten in de nek van de alt
• De lage bes klep aan de zijkant van de beker

Foto's

De onderstaande Couesnon uit 1898 lijkt veel op de oorspronkelijke saxofoon van Adolphe Sax.

De laagste toon is de lage b.

Deze klep heeft geen kurken of vilten bumper maar een korte arm aan de klep die de klepopening beperkt.

Het toongat van de g# klep

Dit toongat zit niet in lijn met de toongaten van d, e en f.

Het toongat zit apart aan de zijkant en de klep is zelf sluitend zoals bij hedendaagse saxen, maar wordt direct bediend en niet indirect door een combinatie van verschillende andere kleppen zoals tegenwoordig door alle toetsen lager dan G#.

In de bovenstaande foto zijn ook de betrekkelijk eenvoudige linkerpinktoetsen te zien, die nog veel lijken op die van een klarinet.

Geen parelmoer

In de onderstaande foto zijn de toetsen goed te zien. Er werd nog geen ingelegd parelmoer gebruikt. De toetsen bestonden uit opgesoldeerde plaatjes messing.  

Wat verder opvalt aan deze saxofoon is dat de posten gemonteerd zijn op een strip die in zijn geeheel op de body is gesoldeerd. Op deze sax zitten maar enkele los op de body gesoldeerde posten

De octaafklep

de onderstaande foto toont de dubbele octaafklep. De rechter klep werd bediend bij tonen boven de a en de linker bij de tonen daaronder. Een mechanisme voor het automatisch bedienen van de klep bestond nog niet.

Een filmpje van een nog oudere Adolphe Sax is hier te zien:

https://www.youtube.com/watch?v=ug_rXD7hkb0

Bronnen

[1] https://learn-uconn.academia.edu/RobertHowe