Magnehelic in de praktijk

Het gebruik van de magnehelic is op zich simpel, maar je moet er even mee spelen om er meer uit te halen.

Afregelen meter

Goed om mee te beginnen is de afregeling van de tester zelf. Aanvankelijk had ik een goed werkende meter maar ik merkte steeds dat de druk net te hoog was en dat 'normaal gesloten' (NC) kleppen werden opengeblazen. Ik heb dus de pomp iets terug geregeld en vervolgens de flow zo ingesteld (op de flowmeter) dat de open uitslag 3 schaaldelen is (3kPa) en bij afsluiting (vinger op de uitgang) bijna 0kPa.

Ik kreeg dat resultaat bij een instelling van 0,5 SCFH op de flowmeter.

Meetmethode

Er zijn vast veel verschillende meetmethodes mogelijk, maar ik gebruik de volgende twee het meest:

complete instrument
afzonderlijke klep

Bij de eerste doe ik een kwalitatieve meting. Ik sluit het instrument aan en sluit alle kleppen.

De totale meter uitslag zegt iets over de kwaliteit van de sluiting van het instrument.
Bij een basklarinet is dat 2kPa of minder bij ene Bb klarinet waarschijnlijk nog minder. Bij een saxofoon meet ik nog geen goed resultaat.
Indien de totale kwaliteit in orde is weet je al genoeg. Meestal is dat niet en dan probeer ik per klep na te gaan of verhogen van de druk op de kle[p een verbetering geeft in de meter uitslag. Daarmee vind je vaak snel de zwakste schakel.
Soms leidt dat allemaal nergens toe en dan val ik terug op de tweede methode

Bij de tweede methode verwijder ik alle kleppen van de joint en dicht die af met een passende stop.

Vervolgens probeer ik iedere afzonderlijke klep maximaal sluitend te krijgen.
Die absolute sluiting blijkt af te hangen van:
- de diameter van het toongat
- de kwaltieit van het toongat materiaal (recht, kunststof, hout, beschadigingen etc)
- de kwalteit van de polster
- de positionering van de klep en de polster
- de veerspanning
Er is een groot verschil tussen normaal gesloten kleppen (die sluiten met een veer) en normaal geopende kleppen die sluiten met de vingerdruk van de speler

Absolute meetwaarden

Eigenlijk wil je zowel bij de tweede als eerste methode streefwaarden weten. Bij welke sluiting kun je tevreden zijn.

Bij de basklarinet meet ik altijd per joint. De upper joint heeft kleinere toongaten en sluit daarom beter dan de lower joint. Ik heb bij een nieuwe Stanlup minder dan 0,5 kPa voor de upper joint gementen en 0,6 kPa voor de lower. Dat is ongelovelijk weinig. Ik krijg dat zelf niet voor elkaar. Per klep zou je dus eigenlijk onder de 1 kPa willen komen....

Een meetverslag

Als testinstrument heb ik een Vito basklarinet gepakt. Een kunststof instrument. Ik heb de indruk dat de toongaten van een kunststof instrument een betere dichting geven.

Stap 1: Totale instrument	Upper joint 2.4kPa Lower joint 2,9 kPa Dit is niet best. Geen enkele klep verraadt bij het aantikken de schakste schakel te zijn. Dus methode 2 is nodig.
Stap 2: Lower joint F# klep	Dit is een van de drie NC kleppen op de lower joint. F# 2.0 kPa. Streefwaarde is minder dan 1.0 kPa Door het stellen van de polster wordt het niet wezenlijk minder.
Stap 3: Lower joint G#/D# klep	Dit een de volgende NC klep op de lower joint Meet waarde 2.9 kPa. Dat is niet best. Met stellen van de polster wordt uiteindelijk 1.4kPa bereikt. Dat is niet genoeg. Met een voeler is ook merkbaar dat de sluiting niet overal even goed is. Een nieuwe dikkere polster wordt geprobeerd. De nieuwe polster geeft een meetwaarde van 0.9kPa.
Stap 4: complete lower joint	Opnieuw geprobeerd. De totale waarde komt nu onder de 2.0 kPa. De vraag is of dit voldoende is. Zonder Magnehelic was ik allang tevreden.
Stap 5: de upper joint	De totale meetwaarde van de upper joint is 2.45 kPa. Dat is niet heel erg laag. Het instrument speelt echter goed. Het spreekt goed aan en ook het hoge register is speelbaar zonder problemen. Toch gaan we bekijken of een lagere waarde er in zit.
Stap 6: de upper joint	Er zijn een aantal polsters best wel verdroogd. Die worden vervangen. De totale meetwaarde van de upperjoint daalt tot 2.2 kPa. Dat is al een stuk beter. Maar ik had beter verwacht. De oorzaak zat in het niet goed sluiten van de A en Bb combinatie. Na herstel van de sluiting daalde de meetwarde tot 1.4 kPa en speelde het instrument prima.
CONCLUSIE	1.4 kPa is een streefwaarde voor een complete basklrarinet joint

Bij het meten van een enkele klep volgens methode 2 met stoppen in alle overige toongaten, dan wordt alle druk geconcentreerd op een punt. Het lijkt er op dat 1.4kPa voor de meeste veren van NC kleppen een grenswaarde (openblaaswaarde is).